Statut Gnieźnieńskiego Klubu Szachistów z 1928 roku
8 grudnia 2022 roku obchodzić będziemy setną rocznicę powstania Gnieźnieńskiego Klubu Szachistów. Aby upamiętnić ten jubileusz umieszczać będziemy na naszej stronie (w zakładce „Historia”) archiwalne materiały, dotyczące historii naszego klubu.
Pierwszym z nich jest pochodzący z marca 1928 roku statut Gnieźnieńskiego Klubu Szachistów. Regulował on funkcjonowanie klubu, który w okresie międzywojennym animował w naszym mieście życie szachowe. Warto się z nim zapoznać, gdyż zawiera wiele istotnych informacji, które stanowić mogą nie lada gratkę i źródło cennych ciekawostek nie tylko dla miłośników historii.
Nie ma oczywiście potrzeby dokonywania szczegółowej egzegezy tekstu, gdyż – jak na statut przystało – napisany on został w sposób czytelny i jasny. Nawet czytelnik zapoznający się z nim po niemal stu latach od napisania nie ma problemów ze zrozumieniem większości paragrafów, choć pod względem językowym niektóre zapisy i sformułowania mogą wydać się nieco archaiczne. Pomimo braków trudności interpretacyjnych warto zwrócić uwagę na kilka interesujących szczegółów. Ich znajomość pozwala lepiej zrozumieć nie tylko sposób działalności klubu, jego cele, zadania czy priorytety, ale także zapoznać się z ówczesnymi realiami społecznymi. Dla przykładu przyjrzyjmy się zasadom ubiegania się o członkostwo w klubie i wymogom, jakie spełnić musiał kandydat na członka.
Interesujące jest to, że pełnoprawnymi (tzw. czynnymi) członkami klubu mogły zostać wyłącznie osoby pełnoletnie, tzn. osoby, które ukończyły 18 rok życia. Prawo to przysługiwało także kobietom, co w realiach ówczesnej Europy nie było powszechne (przypomnijmy, że w Polsce – w odróżnieniu od większości europejskich krajów – kobiety uzyskały wszelkie prawa, w tym prawa wyborcze, już na początku XX w. tj. w listopadzie 1918 roku). Godnym odnotowania jest też to, że aby zostać włączonym w poczet czynnych członków klubu cieszyć się trzeba było dobrą reputacją i nieposzlakowaną opinią. Otóż nazwisko kandydata na członka wywieszane było na okres 30 dni na tablicy ogłoszeń w siedzibie klubu i dopiero wówczas, po nie stwierdzeniu sprzeciwu, zarząd w tajnym głosowaniu podejmował stosowną decyzję. Co ciekawe, nie głosowano nad kandydaturami osób należących do duchowieństwa i korpusu oficerów wojska.
Zachęcamy do lektury całego statutu i tym samym zapoznania się z regułami funkcjonowania Gnieźnieńskiego Klubu Szachistów. Oryginalny egzemplarz statutu znajduje się w zasobach bibliotecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.